Wat is inclusief speelgoed?
Inclusief speelgoed is een nieuwe term. Met Nina verwijst hiermee naar speelgoed waarin personages zichtbaar zijn met (uiterlijke) kenmerken van diversiteit die in Nederland minder vaak voorkomen. Waarmee het speelgoed de potentie heeft om bij te dragen aan een inclusieve speelomgeving.
Dat is een hele mond vol en leest niet lekker weg. Toch schrijf ik het op. Om misverstanden te voorkomen. Omdat inclusief speelgoed nog geen eenduidige betekenis heeft. Nu de term in de media steeds vaker gebruikt wordt valt het mij op dat er vanuit verschillende perspectieven over wordt geschreven. Dat kan verwarrend zijn. In dit blog neem ik je mee in de verschillende betekenissen.
Enerzijds verwijst inclusief speelgoed naar speelgoed waarmee kinderen met een beperking in staat zijn om samen te spelen met kinderen zonder een beperking. Denk hierbij aan een rolstoeltoegankelijk speelhuis. Of bord- en kaartspellen in braille zoals Skipbo Uno*, of Monopoly. Ik zou het zo willen omschrijven dat in deze benadering van het begrip inclusief speelgoed het participatie element voor kinderen centraal staat.
Daarnaast wordt inclusief speelgoed gebruikt om te verwijzen naar speelgoed met personages die (zichtbare) kenmerken hebben van diversiteit die in Nederland minder vaak voorkomen. Dit zijn kenmerken die deel uitmaken van iemands identiteit en waarin mensen zichzelf en elkaar herkennen. Je kunt stellen dat in deze benadering van het begrip inclusief speelgoed het representatieve element van de speelgoedpersonages centraal staat.
Samenvattend; inclusief speelgoed kan twee verschillende functie’s hebben:
1) Participatieve functie;
Het stelt kinderen met en zonder beperking in staat om met elkaar te spelen.
2) Representatieve functie;
Kinderen herkennen zichzelf en anderen in de speelgoedpersonages.
De betekenis van inclusief speelgoed is dus afhankelijk van de context waar het in gebruikt wordt.
Meer over inclusief speelgoed
Bij Met Nina gebruiken we inclusief speelgoed vanuit het representatie perspectief. Wij verwijzen daarmee in de eerste plaats naar speelgoed waarin personages zichtbaar zijn met kenmerken van diversiteit die in Nederland minder vaak voorkomen. Het gaat hierbij o.a. om personages met een getinte of donkere huidskleur; een (fysieke) beperking; een zichtbare geloofsovertuiging, een minder vaak voorkomende genderidentiteit of seksuele orientatie, of in een rol die genderstereotypering doorbreekt.
Maar zichtbare diversiteit maakt nog geen inclusie. Inclusie gaat over onderdeel zijn van een groter geheel. Over meedoen. Over gelijkwaardig deelnemen. In de echte wereld gaat dit over echte mensen. In de speelgoedwereld gaat dit over speelgoedpersonages. Inclusief speelgoed krijgt daarom pas betekenis in de speelomgeving waar het onderdeel van is, door wijze waarop er mee gespeeld wordt en door hoe er over de personages gesproken wordt.
Zijn er in de speelomgeving meerdere speelgoedpersonages met verschillende kenmerken van diversiteit? Welke rol krijgen deze personages van kinderen in het spel? Welk personage krijgt een leidende rol, wie de verzorgende rol, wie heeft een centrale positie, wie verdient het geld, welke gezinssamenstellingen worden er gevormd, wie heeft met wie een relatie, wie kan wat worden, etc.etc.
Inclusief speelgoed gaat wat ons betreft dan ook vooral over de potentie van een speelgoedproduct om een speelomgeving een stukje inclusiever te maken. Of dit ook daadwerkelijk gebeurt is afhankelijk van de wijze waarop het kind ermee speelt en de begeleiding die het hierin krijgt van volwassenen.
Ook de speelomgeving van je kind een stukje inclusiever maken? Wij hebben op deze website honderden speelgoedproducten verzameld die je hier voor kunt gebruiken. Neem gerust eens een kijkje en laat je inspireren.
Linda Gielen is de drijvende kracht achter Met Nina. Afgestudeerd als cultureel antropoloog & moeder van 2 meiden van 10 & 12 jaar. Maakt werkvan gelijke kansen door ouders, leerkrachten en overige professionals te inspireren de speelomgeving van kinderen een stukje inclusiever te maken.
22 september 2022